Recensies Pygmalion

Veluws Dagblad: Graficus boeit met Pygmalion

PUTTEN – In Cultureel Centrum Stroud kwamen zaterdagavond Eliza Doolittle en professor Higgins weer tot leven. In dit geval niet in de musical ‘My fair Lady’ maar in het toneelstuk ‘Pygmalion’. Dit toneelstuk van Bernard Shaw vormde het uitgangspunt voor de beroemd geworden musical. En hoewel het stuk vanaf het begin zeer bekend en succesvol is geweest, kenden veel van de toeschouwers zaterdagavond wel de musical, maar niet het toneelstuk.

In het toneelstuk vergaat het de hoofdpersoon ook anders dan in de musical. Het toneelstuk is gebaseerd op een verhaal uit de Griekse mythologie waarin de beeldhouwer Pygmalion verliefd wordt op het door hemzelf vervaardigde beeld van de mooie Galathea, dat de goden op zijn verzoek tot leven hadden gebracht. In Shaws toneelstuk kan de professor in de fonetiek Henry Higgins niet verliefd worden op het bloemenverkoopstertje Eliza Doolittle die hij wel via spraaklessen tot een correct sprekende ‘lady’ weet om te vormen.
En ook Eliza ziet in dat zij voor Higgins slechts een experiment is en wil verder haar eigen weg gaan.
De amateur toneelgroep Graficus uit Apeldoorn gaf op zeer professionele wijze vorm aan dit inmiddels haast klassieke stuk. In een eenvoudig maar zeer goed passend decor wisten de spelers het publiek tot het eind toe te boeien. De goed gevulde zaal genoot dan ook zichtbaar en leefde intens mee met de hoofdpersonen. En hoewel er een enkele keer wat storing in het geluid optrad, bleek deze voorstelling voor alle aanwezigen een schot in de roos.

Apeldoornse Courant:
Verdienstelijk spel in ‘Pygmalion’ van Graficus

Voorstelling: ‘Pygmalion’ van George Bernard Shaw door Toneelgroep Graficus. Regie: Jan Hendriks. Gezien: 2/3 Huis voor Schoone Kunsten APELDOORN

George Bernard Shaw wilde met zijn bekendste toneelstuk ‘Pygmalion’ een satirisch stukje maatschappijkritiek leveren, met als boodschap: echte beschaving bestaat niet. Hij noemde zijn stuk cynisch een romance. En dat romantische beeld is tot op heden zo gebleven.

De musical ‘My fair lady’ heeft dat romantische ongetwijfeld versterkt. Wie herinnert zich niet de filmmusical met Audrey Hepburn als het bloemenmeisje Eliza Doolittle en Rex Harrison als haar norse leraar, professor Higgins? Vorig jaar nog werd deze musical met prachtige decors en in een topbezetting met veel succes in de Nederlandse theaters gebracht. Met die wetenschap ga je dan naar de voorstelling van ‘Graficus’ en vraag je je af hoe men daar decortechnische problemen, zoals de zuilenrij van het operagebouw op Covent Garden of bepaalde decorwisselingen op het bescheiden toneel van het Huis voor Schoone Kunsten heeft opgelost. Maar dan zie je daar een simpele, maar sfeerbepalende oplossing die alle aandacht naar het spel leidt.
Er is niet gekozen voor een mierzoete voorstelling en van een romance is zeker geen sprake. Ik heb zelden een onbehouwenere, groffere, prof. Higgins (Henk Rijke) meegemaakt als in deze voorstelling en je moet als Eliza Doolittle (Lizzie van der Elburg) bijna masochistisch van aard zijn om toch nog enige sympathie voor zo’n man te hebben, laat staan van zo iemand te kunnen houden. In een van de laatste scènes, die waarin Eliza zich losrukt uit Higgins’ invloed en hem met zijn eigen wapens bestrijdt, lijkt het erop alsof Higgins zijn masker eindelijk laat vallen en z’n grofheid slechts een schild is om z’n kwetsbaarheid te verbergen. Maar Higgins gaat liever strijdend ten onder dan om z’n genegenheid – het woord liefde is hier niet op z’n plaats – aan Eliza te tonen of kenbaar te maken. Graficus heeft gekozen voor de ‘open eind’-versie van ‘Pygmalion’ en niet voor die van de goede afloop. En dat vind ik een goede keus, gezien het spel en de regie.
Er werd door alle spelers meer dan verdienstelijk geacteerd. Herman Hafkamp was als kolonel Pickering zeer geloofwaardig. Naast de reeds voornoemde spelers die bijzonder goed spel leverden, sprak Liesbeth Laurensse, die een dubbelrol speelde, mij als huishoudster van prof. Higgins erg aan. Als toeschouwer voelde je haar liefde voor Higgins goed aan, zonder dat ze die kon of mocht uitspreken.

HANS PETERS

Zwolse Courant:
‘Graficus’ maakt indruk in Heerde

Toneel. Heerde, Dorpshuis: Toneelgroep ‘Graficus’ met Pygmalion van G.B. Shaw.

De Apeldoornse toneelgroep ‘Graficus’ is er zaterdagavond in geslaagd voor een geïnteresseerd publiek onder de regie van Jan Hendriks een indrukwekkende vertolking neer te zetten van Shaw’s Pygmalion, bij velen beter bekend in de musicalversie My Fair Lady.

Shaw betitelde zijn Pygmalion als een ‘romance’, maar van de liefdevolle gevoelens blijft in het verhaal weinig over. Shaw’s Pygmalion is de professor in de fonetiek Henry Higgins, die niet in staat blijkt verliefd te worden op het bloemenmeisje Eliza Doolittle. Hij gebruikt het meisje enkel als levend materiaal om door middel van spraaklessen een correct sprekende dame te creeëren. Ze weigert dan ook verder te leven volgens de regels en het beeld dat Higgins haar geeft en vertrekt.
Eliza wordt overtuigend gespeeld door Lizzie van der Elburg die de overgang van straatmeid tot dame gevoelig uitbeeldt en in de verschillende scènes met veel uitstraling aanwezig is. Dit geldt ook voor haar vader Alfred Doolittle, een rol die André van Es voor zijn rekening neemt. Een open doekje voor het publiek onderstreepte zijn optreden.
Kolonel Pickering als tegenpool van de norse en onbeschaafde Higgins wordt goed gebracht door Herman Hafkamp, terwijl moeder Higgins in de persoon van Liesbeth Laurensse een sterke en indringende karakterisering krijgt, die veel blunders van haar zoon weet om te buigen tot waardevolle levenslessen. Henk Rijke brengt de rol van Higgins sterk, maar kent zo nu en dan wat zwakke momenten, alsof een zekere aarzeling over hem komt. Ondanks dat een sterke overdracht van het ruwe en onbeholpene van Higgins.
‘Graficus’ had ook veel zorg besteed aan de bijrollen die stuk voor stuk juweeltjes van acteerkunst bevatten. Dit juist maakt het optreden van Graficus zo aantrekkelijk. Daarnaast worden de changementen snel en ordelijk, soms zelfs bijna synchroon, uitgevoerd in het halfduister, waardoor het publiek ook dit onderdeel meebeleeft. Ondersteund door een vrolijk muziekje zeker geen onplezierige onderbreking.

Briljante dialogen, een perfecte timing, snelheid van handelen, aandacht voor detail, een goed doordacht decor, het maakt de opvoering van Pygmalion tot een juweeltje, waarvan volop te genieten valt en die boeit van begin tot eind.

LO VAN DER WULP